Waar leven ze van? - akoon.nl

Ga naar de inhoud

Waar leven ze van?

6.      Waar leven ze van?
De inwoners van Akoon leven voornamelijk van de visvangst, de bosproducten, de vruchten en de specerijen.
Ze hebben ook profijt van toerisme, ook al gebeurt dat nog nauwelijks commercieel.
We gaan hier wat verder in op de belangrijkste dagelijkse levensbehoeften en inkomstenbronnen.
Wat kosten dagelijkse levensbehoeften in Nusalaut vandaag de dag?
In het statistisch jaarboek van Nusalaut van 2017 zien we deze tabel:
 
Afbeelding: Kosten van de dagelijkse levensbehoeften Prijspeil 2016
Toelichting: 1 euro = 15151 Indonesische Rupiah (IRP) (Koers februari 2020)
Vertaling van kolom 1: producten
  • Rijst 1 kg 11000,
  • Bakolie 1 liter 18000,
  • Suiker 1 kg 16 000,
  • Olie 6000,
  • Tarwemeel 1 Kg 9 000,
  • Rode ui 1 Kg 48 000,
  • Knoflook 1 kg 50000,
  • Gezoete gecondenseerde melk 10 000,
  • 1 liter benzine 11000 en
  • 1 zak cement 75000 IRP.
 
Op het eerste gezicht lijkt 1 kg rijst voor omgerekend 65 eurocent misschien niet duur, maar bedenk dan wel dat het inkomen per hoofd van de bevolking in de Molukken een van de laagste is van Indonesië!
Zo ligt het wettelijk minimumloon in de Molukken rond de 138 euro per maand, maar dat geldt alleen voor een paar formele beroepen, terwijl er juist in Nusalaut heel veel informele beroepen zijn, bijvoorbeeld een berijder van een ojek, die mensen en producten vervoert. Gelukkig biedt de natuur veel voeding zoals sago, het hoofdvoedsel van de Molukken.

We staan hier achtereenvolgens stil bij:
  • Toerisme,
  • Bos- en Landbouw,
  • Visvangst,
  • Kunstnijverheid en
  • Ambacht en Handel

1       Toerisme
Hoewel het toerisme als bedrijfstak in Nusalaut nog in de kinderschoenen staat, komen er wel veel toeristen naar Nusalaut.
Er is nog maar één verblijfsaccomodatie met slechts 8 bedden, namelijk Appartementenhotel ‘Voentje’ bij Ameth.
Toeristen die Nusalaut bezoeken zijn te verdelen naar het doel van hun bezoek:
a Familiebezoek
Regelmatig komen er, vooral uit Nederland, familieleden over naar Akoon.
Natuurlijk komen die niet met lege handen, veel producten die in Nusalaut erg duur of heel moeilijk te krijgen zijn, worden meegenomen. Ook neemt de familie weer producten mee terug uit Akoon, zodat er sprake is van een levendige uitwisseling.
Van vele bezoeken zijn filmpjes en fotoseries op internet te vinden.
b Bezoek aan overblijfselen uit de koloniale tijd, zoals Fort Beverwijk
Nusalaut krijgt ook regelmatig bezoekers die geïnteresseerd zijn in de koloniale geschiedenis.
Fort Beverwijk wordt dan steevast bezocht, maar ook de oude Eben Haëzerkerk in Ameth die uit 1617 stamt!

Afbeelding: Fort Beverwijk. (EMTEE Tomasowa)


c Duiktoerisme
Wist je dat Nusalaut ook een geliefde bestemming voor duikers is?
Het heeft veel te bieden.
Nusa Laut Island is een van de eilanden in Maluku, die erg interessant zijn om bezocht te worden door duikliefhebbers.
Het zicht onder water is meer dan 60 meter, met deze diepte kunnen we buitengewone bezienswaardigheden zien, zoals koraalriffen op het eiland en onderwaterkloven.
De koraalriffen zijn er, in tegenstelling tot die op vele andere locaties, nog niet verwoest door bevissing met explosieven.
Daardoor vallen er ook vele vissoorten en schelpen te bewonderen.
Vooral bij Ameth maar ook bij Akoon is voor duikers nog veel moois te bewonderen.

Afbeelding: Een supermooie duikplek: het rif van Ameth


Ralf Kreuze schrijft op Travelblog in het Engels over zijn reis naar Nusalaut en zijn duikervaringen bij Ameth.
Kijk ook maar eens hier of hier.

d Natuurgenieters
Het eiland Nusalaut staat bekend om zijn prachtige natuur, met geweldige mooie uitzichten vanaf de heuvels.
Er zijn meerdere beekjes, waaruit ijskoud water kan worden gedronken.
Ook zijn er warmwaterbronnen. Onderweg is dan ook veel te genieten.
Nusalaut heeft ook een paar mooie stranden, maar van het eens zo mooie strand van Akoon, Potamoni, is helaas weinig meer over.
Voor de aanleg van wegen en voor onderhoud en nieuwbouw van huizen en gebouwen is er veel zand afgegraven.
Het resultaat is dat het eens zo mooie zandstrand nu uit koraal bestaat.
Vele bezoekers van Nusalaut maken er een sport van om alle zeven dorpen te bezoeken.

2 Bos- en Landbouw
Rond Akoon zijn er volop sagopalmen, waarvan heel veel wordt gebruikt zowel als voedsel als bouwmateriaal.

Afbeelding: Sagopalmen in Akoon

Maar ook kokospalmen zijn er volop, en die smaken enak!

Afbeelding: de oogst van de kokospalm


Nusalaut is verder natuurlijk nog steeds een kruidnagel-eiland.  
Dat is op straat ook goed te merken want het drogen gebeurt gewoon voor de huizen.
Bekijk hieronder de fotoserie over de nootmuskaat. De meeste van deze foto's zijn gemaakt door ons lid Leo de Lange.
3 Visvangst
Net als in andere delen van Indonesië is ook in de Molukken het aantal de ambachtelijke vissers vele malen groter dan het aantal beroepsvissers. De beroepsvisser hebben grote gemotoriseerde boten.
In 1991 bijvoorbeeld, werd geschat dat van de 142.510 vissersboten waarmee in Indonesië wordt gevist, 132.884 of 93,2% kleine prauwen waren. Nog eens 6% van de boten gebruikten alleen buitenboordmotoren en de rest waren grote, gemotoriseerde schepen.

In de provincie Maluku, met een bevolking van ongeveer twee miljoen mensen, worden 104.600 mensen tot vissers gerekend.
Daarnaast zijn er ook veel visser die ook boer zijn, die zijn in de statistieken van de regering als boeren gerekend.
Ambachtelijke vissers vissen met vislijnen, speren, vallen, handnetten en fuiken, met als doel rifvissen en veel andere soorten vissen te kunnen vangen.
Vrouwen uit vissende families vullen de vangsten aan door het vangen van inktvis en schelpdieren uit gebieden die bij eb droogvallen en ook uit het ondiepe deel van permanent onder water staande kustgebieden.
Het gebruik van de natuurlijke rijkdom in de kustwateren is intensief.

In Ameth op Nusalaut bijvoorbeeld, verzamelen vissers met wel 21 soorten vistuig maar liefst 73 verschillende soorten vis en schelpdieren uit het rifvlak, de rifhelling en kustwateren!
Nog eens 19 soorten worden gevangen in de binnenwaterzone.
Op de kleine Lease-eilanden woont 12,5% van de bevolking van de provincie Maluku maar ze zijn 9 tot 10 keer dichter bevolkt dan de rest van de Molukken.

In het algemeen zijn de dorpen en bijbehorende agrarische activiteiten geconcentreerd langs de smalle strook van de kust en het relatief vlakke land.
Ambachtelijke en kleinschalige commerciële visserij draagt sterk bij tot dorpseconomieën in termen van werkgelegenheid en inkomen, maar dorpelingen zijn ook actief in de landbouwsector.
Omdat goede landbouwgrond beperkt is en het gebied relatief dicht bevolkt is, wordt de visserijsector gezien als een kans voor economische ontwikkeling.
De zee is een bron van inkomsten en een bron van voedsel voor het gezin.
Een gemiddeld inkomen door de visserij in een doorsnee dorpje varieert van ongeveer 12% tot 28% van het totale dorpsinkomen.

In onderstaande tabel zie je de situatie van 2015 en 2016, waaruit blijkt dat visvangst voor heel veel huishoudens een inkomen oplevert.
Afbeelding: Aantal en soort vissers in Nusalaut 2016
(Bron: Landbouw Statistieken 1993, Departement van Landbouw, Jakarta.
Yayasan Hualopu 1996. Ruhunlela et al. 1994a, 1994b, PSL Unpatti in LIPI 1996.
Centraal Bureau voor de Statistieken 1995.)

Afbeelding: Verse vis kopen in Akoon


Op Nusalaut is het gebruik van natuurlijke grondstoffen nog heel normaal.  
Het is een levenswijze waarbij men zich heel veel op de natuur oriënteert.
Enkele voorbeelden:
Als de vissers teveel vis gevangen hebben, deelt men het restant onder de bewoners.
De vis wordt in minjak kelapa (kokosolie) gebakken op houtvuur.   

Afbeelding: Visverkoper in Akoon


Hier vind je een mooie film over de traditionele visvangst op de Molukken en de bedreigingen door de industriële visvangst.

4 Kunstnijverheid en Ambacht

Materialen en middelen
  • Bamboe
Bamboe is nog steeds een onuitputtelijk materiaal dat gebruikt wordt voor de bouw van huizen, bruggen, drijvende vishuizen (sero's), meubels en vlechtwerk. Maar bamboe wordt ook gebruikt voor het maken van muziekinstrumenten, water- en opbergkokers, drink-, kook- en maatbekers, spaarpotten, enz.
  • Palmbomen
Op Akoon zijn er enkele traditionele huizen gebouwd van palmbomenmateriaal.
Het geraamte van het huis is van kokospalmhout (batang kelapa), de wanden zijn van sagubladstelen (gaba-gaba) en de dakbedekking is   van sagubladeren (atap).
Het maken van een atap gebeurt door de sagubladeren om een bamboestok te leggen en dan door te rijgen met een rotanstok.
Als een aantal bamboestokken met sagubladeren klaar is, legt men deze in de zon om te drogen om ze daarna te gebruiken als dakbedekking.
  • Sagu (merg uit de palmboomstam)
Bij het sagu kloppen (= de merg uit de boomstam halen) worden allerlei delen van de boom gebruikt:
  • Leeggeklopte boomstam als spoelbak (goti)
  • Bladschede als spoeltrechter (sahani)
  • Bladeren als verpakkingsmateriaal van sagu (tumang)
  • Bladstelen als draagstok (gaba-gaba)
Als zeef (runut) bij de sagu bewerking, worden vezellappen gebruikt die bij de bladschede van de palmbomen zijn gevormd.
Dit is een natuurlijk weefsel van een kokospalmblad.

Ambachtelijke technieken
  • Vlechten
Het vlechten is een zeer oude techniek, dat zowel door vrouwen als mannen wordt uitgeoefend.
Er zijn diverse soorten vlechtwerken, o.a. diagonale, rechte en verspringende vormen.
Vlechtwerk wordt toegepast voor allerlei gebruiksvoorwerpen, zoals dozen, matten, kleding, sieraden, dakbedekking en wanden van huizen.
Enkele voorbeelden:
    • Een visnet wordt zelf geknoopt;
    • Een vissersboot (prauw) wordt zelf gebouwd;
    • De gevangen vis wordt in een zelf gevlochten mand (bakol) vervoerd.
    • Merg dat de sagu oplevert (ela)
    • Bananenblad als verpakkingsmateriaal voor ketan unti, papeda bunkus, enz.;
    • Tumangs van sagubladeren voor vervoer van sagu;
    • Vlechten van manden en ketupat van kokospalmbladeren;
    • Visfuiken (amanisa).

Op Akoon wordt momenteel niet veel meer aan vlechtwerk gedaan.
Enkele ouderen maken nog kleine vlechtwerkjes, zoals amanisa en bakol.

Tijdens de bijeenkomsten van onze kumpulan in Moordrecht en in Assen werden ook workshops "Ketupat vlechten" gegeven.
Deze waren erg leerzaam en de deelnemers waren ook heel enthousiast.

Afbeelding: Ketupat


  • Pottenbakken
Op Akoon wordt dit momenteel niet veel meer gedaan. De meest gebruikte vorm van pottenbakken is de sempe, een van aardewerk gebakken vorm. Deze sempe wordt gebruikt voor het bereiden en opdienen van papeda pap van sagomeel).
  • Muziekinstrumenten
Op Akoon worden ook nog wel muziekinstrumenten gemaakt zoals tifa (trom) en suling (bamboefluit).
Tijdens adatrituelen maakt men nog gebruik van een Tritonschelp of Cassisschelp (kulit bia).
In een van de schelpwindingen wordt een blaasgat gemaakt.
Tegenwoordig zijn ook de tonen te horen van een gitaar, ukelele, koperen blaasinstrument en af en toe een viool met 1 snaar.
(Bron: Voor de teksten van dit onderwerp is gebruik gemaakt van: Amaone, Molukse handvaardigheden in de praktijk, C. Hukom/A. Lilipaly.)

Afbeelding:Tumangs voor opslag en vervoer van sago.


Kleding
Op Akoon draagt men tegenwoordig verschillende kledingsoorten. Ondanks de meer in gebruik zijnde westerse kleding, zijn er nog steeds verschillende klederdrachten. Naast de dagelijkse kleding kent men ook kleding om naar bijvoorbeeld de kerk en feesten te gaan, belijdenis te doen en in het huwelijksbootje te stappen.
Alleen de oudere inwoners van Akoon dragen nog dagelijks hun klederdracht.
Dit is meestal:
Kain, een aaneen genaaide lap ruitjesstof die om het lichaam wordt gewikkeld;
Baju tjele, een blouse met lange mouwen en een kleine split in het midden van het voorpand.
● Een lange kebaja, een blouse met lange mouwen die aan de binnenkant bij de aangenaaide bies onzichtbaar wordt dicht gespeld            met kleine veiligheidsspelden;
Konde bulan, de eerste generatie vrouwen kamt het haar nog steeds strak naar achteren in een konde bulan, een maanvormige wrong.
Feestkleding
Feestkleding is voor zowel mannen als vrouwen heel kleurrijk.
De vrouwen dragen een lange kain samen met een bijbehorende lange bedrukte of effen kebaja, meestal rose of rood van kleur.
In plaats van een kebaja dragen de vrouwen soms een rose of rode baju tjele, met daaronder een kain salele.
Deze kain salele bestaat uit een geruite wikkelrok kain en een tweede kain die dubbel gedrapeerd wordt op de heupen.

De mannen dragen een pantalon en een witte baniang.
Deze witte banyang bestaat uit een overhemd zonder kraag en manchetten en heeft twee zakken.
Het overhemd wordt middenvoor dicht geknoopt door middel van een vijftal bolle knoopjes.
Tegenwoordig dragen de heren ook een zwarte baniang.

5 Handel
Handel is een groot woord voor de vissers en kruideniers van Akoon, maar er wordt toch geld verdiend.
Vooral kruidnagelen, sago en kokos leveren geld op.
Handel is in Akoon ook heel vaak ruilhandel tussen goederen en diensten.
Een bekend fenomeen is de huiswinkel of pondok.
Dit zijn privé- of coöperatieve winkeltjes op diverse plaatsen in negeri Akoon waar men de dagelijkse kleine benodigdheden kan kopen.
Denk hierbij aan rijst, meel, suiker, koffie, zeeppoeder en vooral snoep! Je kunt er kleine hoeveelheden kopen, per 100 gram!
Afbeelding: Pondok Toko Vina in Akoon Foto:Isaac Tahapary

 
 
 
Gemaakt door de Commissie Website van PAT
Gebouwd met WebsiteX5 Professional van Incomedia.
Terug naar de inhoud